Phong thủy cây cảnh nhà ở là một môn khoa học môi trường địa lý. Nối một cách đơn giản là dùng ngũ hành của cây cối, nguồn nước, đất đai, núi non... căn cứ theo tình trạng phong thủy của nhà cửa và con người mà trồng những loài cây cảnh để đạt được yêu cầu thẩm mĩ cho căn nhà.
Phong thủy cây cảnh nhà ở tuy chỉ chiếm một phần nhỏ trong chỉnh thể phong thủy học, nhưng lại có vai trò hết sức quan trọng. Chúng ta có thể sử dụng những loài thực vật đơn giản để đạt được mục đích cải thiện điều kiện phong thủy. Hơn nữa lại có thể có tác dụng làm đẹp, hài hòa môi trường sống. Lý luận về phong thủy cây cảnh nhà ở có sự phân biệt cụ thể cũng như sự kết hợp hài hòa ngũ hành: Kim , Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ như sau:
Kim: Lấy các loài cây làm đại diện như: cây phát tài, vạn lưỡng kim, cây kim tiền, thủy tiên, quýt vàng... Chúng được dùng phối hợp với các chậu cảnh hoặc các phụ kiện bằng sắt.
Mộc: Những thực vật màu xanh đều thuộc hành Mộc, khi trang trí nhà ở cần phải chọn trồng các loài cây có hành ý "phát", nên trồng vào chậu đá màu xanh là tốt nhất.
Thủy: Lấy các loài cây trồng trên nước làm đại diện như: trúc khai vận, vạn niên thanh... nên trồng vào chậu có màu xanh lam hoặc thủy tinh trong suốt.
Hỏa: Lấy các loài cây có thể ra hoa kết quả làm đại diện, màu hoa là màu hồng, đỏ như hoa hỏa tước, lan hồ điệp, hoa phượng tiên... nên trồng trong các chậu có màu hồng, đỏ.
Thổ: Lấy các loại cây chịu được tối trong phòng như: lục bảo thạch, tiên nhân chưởng (xương rồng)... nên trồng trong các chậu cảnh màu đen hoặc có đá ở trong.
Trong triết học cổ Trung Hoa, tất cả vạn vật đều phát sinh từ 5 nguyên tố cơ bản và phải luôn luôn trải qua năm trạng thái được gọi là: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Năm trạng thái này gọi là ngũ hành, ngũ hành chính là sự tương tác và quan hệ của vạn vật. Tồn tại trong ngũ hành có hai nguyên lý cơ bản: tương sinh và tương khắc.
Ngũ hành tương sinh: Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ, Thổ sinh Kim, Kim sinh Thủy, Thủy sinh Mộc.
Tương sinh là mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau, giúp đỡ nhau cùng phát triển. Trong luật tương sinh của ngũ hành cón bao hàm ý nghĩa là hành nào cũng có quan hệ trên hai phương diện: cái sinh ra nó và cái nó sinh ra.
Ngũ hành tương khắc: Mộc khắc Thổ, Thổ khắc Thủy, Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim, Kim khắc Mộc.
Tương khắc có nghĩa là áp chế lẫn nhau. Trong tương khắc, mỗi hành cũng lại có hai mối quan hệ: cái khắc nó và cái nó khắc.
Hiện tượng tương sinh, tương khắc không tồn tại độc lập với nhau. Trong tương khắc đã có mầm mống của tương sinh, trong tương sinh đã có mầm mống của tương khắc. Do đó vạn vật luôn luôn tồn tại và phát triển.
Tùy theo kiến trúc của ngôi nhà và sở thích của gia chủ mà sẽ có những vị trí đặt cây nhất định, xu hướng chung nên đặt cây cảnh vào vị trí nhiều ánh sáng, vị trí trống của ngôi nhà, những vị trí mà bạn muốn che khuất tầm nhìn, điểm nhấn trong ngôi nhà cần làm nổi bật...
Nên tránh các loại cây thô nhám, xù xì, gai góc.
Cây lá nhọn mang tính dương mạnh, tạo nhiệt khí sôi nổi, nên đặt trong phòng khách hoặc hội trường.
Loại cây có lá tròn đầy, bầu dục mang nhiều tính âm, thích hợp đặt chỗ yên tĩnh, tạo sự thanh bình.
Chậu cây phải đặt ở nơi có thể hứng ánh nắng mặt trời. Những cây còi cọc, héo úa sẽ làm năng lượng ứ đọng không hợp với phong thủy.
Cây cối đều thuộc hành Mộc, nhưng màu sắc của chúng có thể gợi đến các hành khác. Cây hoa đỏ thuộc hành Hỏa, cây hoa vàng thuộc hành Thổ, hoa nhài thuộc hành Kim, còn chậu cây bằng thủy tinh có hành Thủy.